De echte Dracula? Het bloeddorstige leven van Vlad de Spietser (2023)

Wie was Vlad de Spietser?

De man die Vlad de Spietser zou worden, werd geboren in 1431, de tweede zoon van edelman Vlad II Dracul. Hij groeide op in een wereld van gewelddadige instabiliteit, in een zone van christelijk Europa die voortdurend werd bedreigd door een Ottomaanse invasie in de nasleep van de val van Constantinopel door de Turken in 1453. Op slechts 11-jarige leeftijd werd de jonge Vlad gegijzeld in deOttomaanse Rijksamen met zijn broer Radu om de trouw van hun vader af te dwingen.

Vlad II was lid van de Orde van de Draak en voivode (lokale gouverneur) van Walachije tot aan zijn moord in 1447 op bevel van John Hunyadi, heerser van Transsylvanië en een belangrijke militaire en politieke figuur in Hongarije. Datzelfde jaar werd de oudste broer van de jonge Vlad, Mircea II, levend begraven door Hunyadi. Vlad III, zoals hij werd genoemd, zou in de herfst van 1448 kort over Walachije gaan regeren; dan weer van april 1456 tot juli 1462; en uiteindelijk in 1476 tot aan zijn dood - waarschijnlijk in december van dat jaar. Gedurende deze tijd kreeg hij de bijnaam 'Vlad Țepeș' - Vlad de Spietser in het Roemeens.

Waarom werd hij zo genoemd?

De naam was letterlijk: in zijn korte leven heeft Vlad duizenden mannen en vrouwen gespietst. In juni 1462, tijdens zijn epische strijd tegen de Ottomaanse sultan Mehmed II, naderde het Turkse leger de stad Târgoviște en liet de adem eruit slaan door een scène uit de hel. Over ongeveer een mijl waren 23.844 gevangenen in een halve cirkel gespietst. In de intense zomerhitte was alleen de stank van de dood ondraaglijk – behalve voor de roofvogels die zich te goed deden aan levenden en doden, of nestelden in oudere schedels en karkassen.

Over ongeveer een mijl waren 23.844 gevangenen in een halve cirkel gespietst

Vlads gebruik van gespietst worden als een vorm van executie was niet uniek voor hem; Raymond McNally en Radu Florescu, auteurs van verschillende boeken over Dracula en Vlad de Spietser, wijzen erop dat het ook werd gebruikt tijdens deOorlogen van de rozen(1455-1487). Toch lijkt de enorme omvang van de slachting die door Vlad is bereikt, episch te zijn geweest, zelfs naar de maatstaven van zijn tijd, en heeft hem mogelijk geholpen bij de uiteindelijke overwinning tegen Mehmed. Hij zou in zes jaar tijd tussen de 40 en 100.000 mensen hebben vermoord.

Dus hoe zit het met zijn andere naam, Dracula?

Vlad's vader, Vlad II, schonk hem de beroemde naam Dracula, wat 'zoon van de draak' betekende. Toepasselijk genoeg kan 'dracul' in het Roemeens zowel 'draak' als 'duivel' betekenen. McNally en Florescu hebben gesuggereerd dat de Walachijse adel Vlad II als een geëerde tegenstander van Turken en ketters beschouwde, terwijl de boeren de naam sterker associeerden met zijn duivelse kant.

Meer zoals dit

Woonde Vlad de Spietser in Transsylvanië?

Hoewel Vlad werd geboren in Sighisoara in Transsylvanië, bevond zijn kasteel Dracula (ook kasteel Poenari) zich op een indrukwekkende positie ten noorden van de stad Curtea de Arges, ongeveer 200 mijl naar het zuiden. Na zijn terugkeer aan de macht in 1456, voor zijn tweede regeerperiode als heerser van Walachije, herbouwde hij het kasteel van zijn ruïnes, met behulp van de dwangarbeid van gevangengenomen Roemeense adel, zowel mannen als vrouwen. Dit was onderdeel van een opzettelijke strategische zuivering van de adel, die begon met het aan een paal hangen van oudere aristocraten die ongeschikt werden geacht voor zwaar werk. Men denkt dat het gebouw vele levens heeft geëist, gezien het slopende werk en de gevaarlijke locatie van kasteel Dracula.

Was hij gek?

In moderne termen kunnen veel van Vlads wreedheden heel goed worden gedefinieerd als die van een goed functionerende sociopaat. Zijn meedogenloosheid in de oorlog hielp hem zeker om in 1462 een verbluffende overwinning op de Turken te behalen. Hij slachtte niet alleen dieren om de vijand van transport en voedsel te beroven, maar voerde ook een bacterieoorlog door mensen die lijden aan lepra, syfilis, tuberculose en pest aan te moedigen zich te kleden. op Turkse wijze en vermengen zich met de [vijandige] soldaten”.

Veel van Vlads daden van meer persoonlijke wreedheid hebben elementen van puur pathologische boosaardigheid. In één geval, woedend over het gebrek aan respect van Italiaanse ambassadeurs die hun kalotjes in zijn bijzijn hielden, reageerde hij op deze vermeende belediging door de mutsen op hun hoofd te spijkeren. Bij een andere gelegenheid nodigde hij massa's ouderen, zieken, armen, kreupelen en blinden uit voor een groot feest in een eetzaal in Târgoviște, voordat hij ze opsloot en levend verbrandde. Later verheugde hij zich over deze eliminatie van de sociaal inferieure, op een manier die nu de nazi's kon herinneren. Zowel mannen als vrouwen werden het slachtoffer van zijn gemeenheid en wreedheid; in feite hebben de extremen van zijn vrouwenhaat ervoor gezorgd dat McNally en Florescu zich afvroegen of hij impotent was.

Was Vlad een 'vampier'?

Ja en nee. Hij lijkt niet gewoonlijk bloed te hebben gedronken (en er vloeiden liters als hij dat wilde). Er is echter een verslag dat hij tijdens een winteraanval een hele Transsylvanische buitenwijk in brand heeft gestoken en gevangenen aan een paal heeft laten hangen, waarna hij toekeek hoe zijn mannen de ledematen van de slachtoffers afhakten terwijl hij aan tafel zat en dineerde. Hier wordt ons verteld dat hij "zijn brood in het bloed van de slachtoffers doopte" omdat "het kijken naar menselijk bloed hem moed gaf" (Dracula). Dit ogenschijnlijk feitelijke bloed drinken zou worden gebruikt in de best verkochte pamfletten die zijn legende na zijn dood verspreidden.

• Lees meer |The Vampyre beroert: 200 jaar vampierentertainment

Net als de moordzuchtige en sadistische Elizabeth Báthory (1560–1614) in het nabijgelegen Hongarije, waren Vlads inventieve en bijna artistieke excessen van wreedheid zo extreem dat al snel het drinken van bloed een deel van de populaire verbeelding om hem heen was geworden. Evenzo werd aangenomen dat Báthory in bloed baadde om haar huid te herstellen - hoewel biograaf Tony Thorne in werkelijkheid heeft betoogd dat dit ongeveer het enige krankzinnige was dat de zogenaamde gravin Dracula niet deed.

Hoe stierf Vlad?

Het was waarschijnlijk eind december 1476, nadat hij net aan zijn derde fase als heerser was begonnen, dat Vlad werd gedood in een schermutseling met zowel Turkse troepen als die van zijn Roemeense rivaal, Basarab III Laiotá. Een Turk was ingehuurd om zich voor te doen als een van zijn dienaren en lijkt hem van achteren te hebben aangevallen. Terwijl Vlad op zijn laatste momenten fel werd verdedigd door lijfwachten, werd hij uiteindelijk gedood en onthoofd. De Turken droegen zijn hoofd terug naar Constantinopel en lieten het omhoog steken als laatste wraakactie.

Lokale monniken vonden Vlads torso op een open plek in het bos bij Boekarest en droegen het naar hun crypte op het eilandklooster van Snagov. De act symboliseert Dracula's langdurige reputatie als een grote, bijna eenzame verdediger van het Europese christendom. Hedendaagse Russische waarnemers beschouwden hem daarentegen als een ketter omdat hij zich van het orthodoxe christendom naar het rooms-katholicisme had gekeerd. Dit betekende dat kort na zijn dood sommigen vermoedden dat zijn lijk niet in zijn graf zou rusten: een vroege versie van de vampierlegende was geboren.

Hoe is hij herinnerd?

Er zijn twee ogenschijnlijk tegengestelde takken aan de reputatie van Vlad:

De bloeddorstige tiran

De Neurenbergse houtsnede uit 1499 van Vlad die dineert naast een klein groepje gespietste lichamen typeert een kant van zijn legende. Florescu en McNally ontdekten dat een van de tevreden toeschouwers op een Weens schilderij van de voortgang van Christus naar de kruisiging griezelig veel op Vlad Dracula lijkt. Met lugubere pamfletten over zijn gruwelijke daden die bestsellers werden in de 15e en 16e eeuw, biedt de echte Dracula een intrigerend voorbeeld van een populair horrorgenre lang voor het tijdperk van de roman. Dit soort feitelijk duister amusement werd waarschijnlijk stiekem genoten door sommigen die de immens populaire protestantse klassieker Foxe's Martelarenboek, voor het eerst gepubliceerd in 1563.

De nationale held

Gedurende een groot deel van de 15e eeuw waren bijna geen heersers in het Europese christendom bereid om hun grootste politieke en religieuze vijanden, de islamitische Turken, te bevechten. Het formidabele Ottomaanse rijk had in 1453 de oude heilige plaats Constantinopel ingenomen en in 1529 de poorten van Wenen belegerd. gevoerd tegen medechristenen, waaronder een aantal afgeslachte monniken. Maar zijn status als redder van het Roemeense christendom was formidabel en duurzaam.

McNally en Florescu wijzen erop dat zijn dualistische reputatie zo groot was dat sommige westerse lezers voor de gek werden gehouden door te denken dat de held en de schurk eigenlijk twee verschillende mensen waren. Nog meer bizar, hij speelde in 1875 in een episch gedicht waarin hij en zijn leger vochten en boze geesten, waaronder vampiers, versloegen. Sommige 20e-eeuwse Roemenen geloofden dat de vampier Vlad Dracula het resultaat was van een Hongaars complot, geholpen door de iconische Hongaarse acteur van Dracula, Bela Lugosi.

Was Vlad echt een inspiratie voor Bram Stoker?

Het is waar dat Stoker over Vlad las voordat hij zijn iconische roman schreef. Maar zoals met zoveel geweldige fictie, waren de inspiraties divers en versmelten ze maar langzaam tot het uiteindelijke boek. Aantekeningen voor Dracula zijn begonnen in 1890, en het korte verhaal van StokerDracula's gast(oorspronkelijk het eerste hoofdstuk van de roman) kijkt naar Sheridan Le Fanu, die in 1871–2 het briljante verhaal publiceerde van de aristocratische en quasi-lesbische vampieres Carmilla. De setting van Whitby ontstond tijdens Stoker's vakantie daar, en een reis naar Cruden Bay in Aberdeenshire toonde hem de verwoeste Slains Castle, die tot zijn verbeelding sprak.

Terecht is benadrukt dat een van de belangrijkste inspiratiebronnen voor het personage Dracula in feite Henry Irving was: de legendarische Victoriaanse acteur met wie Stoker een dubbelzinnige vriendschap genoot. Roger Luckhurst spreekt over Irving's "demonische controle" over Stoker, en de auteur zou in het drama Vanderdecken schrijven hoe Irving "een prachtige indruk gaf van een dode man die fictief leeft" met ogen "als gloeiende sintels". Irving speelde ook Mephistopheles – een rol waarin hij nog steeds te zien is op de cover van Penguin-edities vanDracula.

Op 1 juni 1897 werd deDagelijkse mailbeoordeeldDraculaals een werk "verschrikkelijker" danFrankensteinofWuthering Heights(de laatste is ongeveer net zo gruwelijk alsDe exorcistvoor Victoriaanse lezers). In dit stadium had de vampierklassieker van Stoker een relatief kleine impact, maar de tijd stond aan zijn kant. Net als de graaf zelf zal Dracula nooit sterven.

Richard Sugg is de auteur vanFeeën: een gevaarlijke geschiedenis(Reactie, 2018),De echte vampiers(Amberley, 2019),Mummies, kannibalen en vampieren(3e editie 2020), enBloodlust: de ziel van de vampier(2020), evenals gastheer van de podcastDuistere geschiedenissen van de geheime universiteit.